سکته قلبی عارضه ای که امروزه نه تنها در افراد سالخورده بلکه در جوانان نیز رخ می دهد. تعداد زیادی از افرادی که در معرض حمله ی قلبی قرار می گیرند جان خود را از دست می دهند. بنابراین با تشخیص به موقع علائم سکته قلبی که در ادامه به آن می پردازیم به موقع دست به کار شوید و از پیشامد آن جلوگیری کنید. سکته قلبی در واقع مرگ سلول های عضله قلب یا آسیب بخشی از آن ها است که به علت کاهش ناگهانی و سریع یا توقف خونرسانی به قلب است.
سکته قلبی یا حمله قلبی زمانی روی میدهد که یک یا تعداد بیشتری از عروق قلبی دچار گرفتگی شوند این عروق که وظیفه خونرسانی به عضله قلب را برعهده دارند، ممکن است بهطور کامل یا نسبی، مسدود شوند. بیماری گرفتگی عروق قلب، در کشورهای صنعتی جهان، شایعترین اختلال قلبی به شمار میرود که میتواند منجر به حمله قلبی شود.

تنگ شدن عروق قلب که میتواند باعث کاهش جریان خون قلب شود ممکن است به علت وجود لخته در رگ قلب باشد که چنین انسدادی بهشدت باعث کاهش میزان خونرسانی به سلول های عضلانی قلب مشود. همچنین ناحیهای از قلب که توسط این رگ تغذیه میشود، به شدت در معرض خطر است و ممکن است کاملا نابود شود؛ حدود یک سوم موارد حملههای قلبی، کشنده است.
در افرادی که دچار حمله قلبی میشوند، التهاب در عروق قلبی بسیار شدید است. التهاب، باعث اختلال عملکرد لایه درونی رگ ها میشود و به پیشرفت گرفتگی عروق قلبی، کمک میکند.
حتما برای شما هم این سوال ایجاد شده است که چه اتفاقی در هنگام سکته قلبی می افتد؟
در براساس یافتههای پزشکان، در هنگام سکته قلبی فرایند هایی اتفاق می افتد که باعث مرگ سلول های عضلانی قلب میشود، این اتفاقات به ترتیب شامل مراحل زیر است:
- التهاب در عروق قلبی که چربی در آن ها رسوب کرده است
- خراشیده شدن و یا پارگی پلاک چربی در جدار رگ
- ایجاد لخته در دیواره رگ به باعث تنگ شدن ان میشود
- حرکت لخته خون به سمت عروق قلبی ریز
- انسداد شبکه ریز عروق قلبی
- مرگ سلول های عضلانی قلب و تخریب شدن آن ها
این فرایند ها در حالی است که همواره علت ها و علائم سکته قلبی بسیار زیاد هستند و عوامل دیگری نیز میتواند باعث کاهش یا توقف جریان خون عروق قلبی شود.
این عوامل نیز با کاهش خون رسانی به سلول های عضلانی قلب باعث مرگ آن ها میشود که از جمله میتوان به انقباض رگ ها قلبی بر اثر سیگار اشاره کرد. فهرستی از انواع علت های سکته قلبی بر اثر عواملی غیر از رسوب چربی و گرفتگی عروق قلبی در جدول زیر مشاهده میشود:
علت سکته قلبی به غیر گرفتگی عروق با چربی
ردیف | نوع اختلال | نام بیماریهای زیر گروه اختلال |
1 | تنگی یا عروق قلبی | · انقباض عروق قلبی · دیسکسیون آئورت · دیسکسیون عروق قلبی · عروق قلبی غیر نرمال |
2 | تشکیل لخته و حرکت آن | · اندوکاردیت قلبی · آنژیوپلاستی یا آنژیوگرافی · لخته ناشی از دریچه مصنوعی · لخته شکل گرفته درون دهلیز یا بطن |
3 | تشدید نیاز قلب به اکسیژن | · تنگی دریچه آئورت · بزرگ شدن قلب · پرکاری تیروئید · مصرف کوکائین یا آمفتامین |
4 | عدم کفایت میزان خونرسانی به عضله توسط عروق قلبی | · مسمومیت با گاز منوکسیدکربن · فقدان اکسیژن در خون (هیپوکسمی) · کم خونی · افت فشارخون به مدت طولانی |
5 | علت های دیگر | · آسیب به قفسه سینه · عوارض اشعه زیاد · بیماری واسکولیت |
یا سکته قلبی شایع شده است؟
ارزیابی افزایش شیوع علائم سکته قلبی در واقع نشان دهنده افزایش عوامل خطرساز مؤثر در بیماری قلبی و درد قلبی است که همراه با رسوب چربی در رگ های قلبی دیده میشوند.
باید توجه داشت که سکته قلبی عموماً در سنین بالاتر از 40 روی دهد که در بین 50 تا 70 سالگی به اوج خود میرسد. شاید از آنجا که زنان، درصد بیشتری از جمعیت در سنین بالا را تشکیل میدهند، نسبت بیشتری از مبتلایان به حمله قلبی را شامل میشوند.
عوامل و علت های سکته قلبی چه هستند؟
از جمله عوامل خطرساز برای بیماریهای عروق قلبی در بین ایرانیان، میتوان به فشارخون بالا، افزایش بیش از حد کلسترول در خون (چربی خون بالا) و مصرف دخانیات به خصوص سیگار، اشاره کرد که بررسیها نشان میدهد در 30-40٪ از مبتلایان به حمله قلبی ناگهانی مشاهده میشود.
یکی از آزمایش های بسیار خوب برای تشخیص علائم سکته قلبی نوار قلب است زیرا سکته قلبی میتواند باعث تغییرات در نوار قلبی شود.
در جدول زیر میتوانید عوامل خطر ساز سکته قلبی در مبتلایان به دو گونه سکته (گروه اول که در آنها مشکل نوار قلب دیده میشود و گروه دوم که در آنها نوار قلب نرمال است) را مشاهده کنید:
ویژگی (سال) | سکته با نوار قلب نرمال | سکته با نوار قلب مشکل دار |
سن | 66 | 63 |
فشارخون بالا (میلیمتر جیوه) | 139 | 130 |
جنس مؤنث (درصد) | 33 | 24 |
ابتلا به بیماری دیابت (درصد) | 19 | 16 |
سابقه فشار خون بالا (درصد) | 48 | 40 |
سابقه چربی خون (درصد) | 41 | 36 |
مصرف دخانیات (درصد) | 27 | 41 |
سابقه سکته قلبی قبلی (درصد) | 32 | 17 |
همانطور که مشاهده میکنید درصد بسیار زیادی از افرادی که در معرض این عوامل خطر ساز هستند دچار سکته قلبی در سنین بالا میشوند.
بدینترتیب جمعبندی بررسیها نشان میدهد که انواعی از عوامل خطر در ابتلا به سکته قلبی ناشی از گرفتگی حاد عروق قلب وجود دارند که فهرستوار چنین اند:
- وراثت. وجود سابقه قبلی ابتلا به سکته قلبی و سکته در خانواده به ویژه پدر و مادر فرد موردنظر، بهخصوص زمانی که سن ابتلای آنان پایین بوده است، باعث افزایش احتمال ابتلای او به سکته قلبی میشود؛
- جنسیت. مردان در سنین پایینتر از 60 سال بیش ازز زنان همسال خود گرفتار سکته قلبی میشوند، اما با افزایش سن این نسبت تغییر میکند؛
- سن: افزایش سن به بیش از 65 سال بر خطر ابتلا به سکته قلبی میافزاید؛
- مصرف دخانیات عامل افزایش احتمال ابتلا به سکته قلبی است؛
- چربی خون بالا: افزایش مقدار کلسترول خون در افزایش احتمال سکته قلبی، بهطور مستقیم مؤثر است، این نکته بهویژه در هنگام کاهش مقدار چبری خون خوب (یعنی HDL) و افزایش مقدار چربی خون بد (یعنی LDL) قابل مشاهده است؛
- افزایش فشارخون باعث افزایش فشار روی قلب و افزایش استعداد ابتلا به سکته قلبی میشود؛
- بیماریهای مستعدکننده (از جمله بیماری دیابت و نیز وجود استرس و اضطراب و چاقی) بر میزان احتمال سکته قلبی میافزایند.
بیشتر بخوانید: دیابت یا بیماری قند خون بالا چیست؟
علائم سکته قلبی و حمله قلبی چیست؟
علائم سکته قلبی و نشانههای عمومی آن، شامل:
- از جمله علائم سکته قلبی احساس ناخوشایند فشار در قفسه سینه است
- سنگینی، احساس فشردگی و یا پُری در میانه قفسه سینه که از چند ثانیه تا چند دقیقه، طول میکشد و امکان عود آن وجود دارد
- درد قفسه سینه و درد قلبی: در مواردی دیده میشود که درد به نقطهای غیر از قلب تیر میکشد و انتشار مییابد و برای مثال؛ میتوان تیر کشیدن درد قلبی را در شانه، گردن، فک و بازوی چپ، احساس کرد
- برخی بیماران همچنین از همراهی احساس سنگینی قفسه سینه یا سبکی سر و غش و یا تعریق و حالت تهوع و استفراغ، شکایت میکنند.
تشخیص سکته قلبی چگونه انجام میشود؟
تشخیص سکته قلبی بر اساس سابقه بیماری و معاینات دقیق پزشک شامل معاینه قلب و عروق، اندازهگیری فشار خون و نیز نوار قلب است که در نوار قلب، میتوان شواهدی از بروز سکته قلبی را ملاحظه کرد.
آزمایش خون هم در تشخیص سکته قلبی بسیار مهم است با توجه به آسیبی که در عضله قلب بروز کرده و با تخریب سلول های عضله قلب همراه است پس به دنبال آن مواد درون سلول به خون میریزد که با آزمایش خون قابل تشخیص و اندازه گیری است، و میتوان در به عنوان یک فاکتور مهم برای کنترل شرایط سکته قلبی، از آن بهره برد.
سکته قلبی درمان میشود؟
درمان سکته قلبی معمولاً با ورود بیمار به بخش اورژانس آغاز میشود که شامل دو قسمت دارویی و جراحی است. با توجه به شباهتهای بسیار درد قلبی حاد و سکته قلبی، بدیهی است که بسیاری از روشهای درمانی نیز مشابهت فراوان خواهند داشت. از اینرو مهم ترین درمان سکته قلبی با دارو ها را میتوان به چهار گروه درمان پزشکی تقسیم کرد که عبارتاند از:
- دارو های زیر زبانی: مانند نیتروگلیسرین که برای کاهش درد قلبی بسیار مفید است
- دارو های ضدپلاکت. همانند آسپیرین یا پلاویکس؛
- دارو های ضد انعقاد. همانند هپارین ؛
- دارو های ضد لخته که لخته های موجود در عروق قلبی را از بین میبرد ؛
- دارو های پایین آورنده ضربان قلب مانند پروپرانولول.
- دارو های گشاد کننده عروق قلب
- دارو های ضد چربی خون مانند آتروستاتین
درمان سکته قلبی به روش جراحی را میتوان درمان اصلی حمله قلبی دانست،
که شامل آنژیوپلاستی عروق قلبی و یا جراحی عمل قلب باز و بای پس قلب، هستند.
بیشتر بخوانید: آنژیوپلاستی قلب و باز کردن عروق آن | عوارض و مراقبت های مورد نیاز
عوارض سکته قلبی چیست؟
عوارض سکته قلبی اغلب شدید است. آمار حکایت از آن دارد که 30٪ از بیماران در نتیجه سکته قلبی فوت میکنند و از بین افرادی که زنده میمانند، خطر مرگ ناگهانی بین 4-6 برابر، بیش از افراد طبیعی است.
در کل، رابطهای مستقیم میان میزان آسیب به عضله قلب و عوارض آن وجود دارد به این معنا که هر چه حجم و شدت آسیب وارده به عضله قلبی کمتر باشد، بهبودی بعد از سکته قلبی بهتر است.
از جمله عوامل دیگر موثر بر عوارض سکته قلبی، میتوان به سن بالا و وجود برخی بیماریها همانند بیماری دیابت و یا فشار خون بالا، اشاره کرد.
جلوگیری از سکته قلبی چه راهکارهایی دارد؟
در پیشگیری از سکته قلبی، مهمترین اصل دست یافتن به الگوی زندگی سالم است. این نکته حتی در مورد آن دسته از بیماران که یک بار به سکته قلبی مبتلا شدهاند نیز صادق است. رعایت نکات اساسی همانند:
- رژیم غذایی کمچربی
- برنامه ورزش با الگوی منظم
- حفظ وزن متناسب و کاهش وزن یا ابعاد بدن
- پرهیز از استعمال دخانیات و الکل
- کنترل فشارخون
بیشتر بخوانید: موثرترین درمان های فشارخون بالا | انواع روش ها و داروهای درمان فشارخون
- کنترل استرس و اضطراب به کمک روش های پزشکی
موارد فوق در پیشگیری از ابتلا و ظهور علائم سکته قلبی بسیار مؤثر است.
مصرف روزانه آسپیرین بنا به صلاح دید پزشک برای جلوگیری از تشکیل لخته از جمله اقدامات مفید برای کاهش خطر سکته قلبی است. این دارو همچنین میتواند از عود سکته قلبی جلوگیری کند.
همچنین در صورت وقوع سکته قلبی این دارو شدت کشندگی آن را کاهش میدهد.
بقیه دارو های قلبی نیز با توجه به تشخیص پزشک میتواند حال شما را بهتر کند
بیشتر بخوانید: 15 داروی قلبی که مشکلات قلبی را از پا در می آورند!! بررسی نکات مهم و عوارض داروهای قلبی
این مقاله خوب بود؟ 3
1