راه های کاهش وزن ؟
اضافه وزن و چاقی بیماری شایعی است که اگر به فکر درمان آن نباشید، زمینه ساز بروز بسیاری از بیماری های خطرناک دیگر نیز می شود. از این رو گاهی از این بیماری به عنوان ام الامراض نیز یاد می کنند!
چنانچه شما یا اطرافیانتان درگیر این بیماری هستید، بهتر هست هرچه سریع تر نسبت به درمان این بیماری اقدام کنید. یادتان باشد هیچ وقت برای شروع درمان و تغییر سبک زندگی دیر نیست، کافی است بخواهید.
نگران نباشید برای شروع ما به شما کمک می کنیم،در این مقاله به تمام انواع راه های موجود برای کاهش وزن و تهیه برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی میپردازیم و عوارض و میزان تاثیر هر کدام را بررسی میکنیم. همین حالا دست به کار شوید و با نکته برداری از مطالب حافظ سلامتی خود و اطرافیانتان باشید و با چاقی خداحافظی کنید.
بیشتر بخوانید: علت بیماری چاقی چیست؟ خطرات چاقی و راههای درمان چاقی
انواع روش های کاهش وزن، شامل موارد زیر است:
- برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب کاهش وزن
- برنامه ورزشی کاهش وزن
- جراحی چاقی برای کاهش وزن
- دارو ها و قرص های لاغری
- دارو گیاهی و طب سنتی برای کاهش وزن
درمان چاقی اساساً بسته به این است که فرد چقدر اضافه وزن دارد و وضعیت سلامت عمومی او چگونه است. همچنین، برای دستیابی به موفقیت قطعی در کاهش وزن، روش درمانی انتخاب شده باید باعث تغییرات سبک زندگی در رژیم غذایی و فعالیت ورزشی را تا اخر عمر در فرد ایجاد کند.
نباید تنها به کاهش وزن مقطعی و کوتاه‌مدت بسنده کرد. زیرا در مدت زمان کوتاهی بعد از دور شدن از رژیم غذایی، وزن قلبی برمیگردد!
آیا کاهش وزن سریع میتواند مضر باشد؟
این چاقی و کاهش وزن سریع پشت سر هم نه تنها مفید نیست بلکه میتواند مضر هم باشد. تحقیقات نشان داده که تغییرات مکرر وزن که ناشی از برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی نامنظم بوده و منجر به چاقی و لاغری‌های پی‌درپی در فرد می‌شوند، زمینه ابتلا به بیماری‌های کشنده را در وی تشدید میکند.
این در حالی است که خطرات کم کردن وزن در افرادی که تدریجاً وزن اضافه خود را از دست می‌دهند و یا اصلاً اقدام به کاهش وزن نمی‌کنند بسیار کمتر است!
برنامه کاهش وزن اصولی و دائمی چه ویژگی هایی دارد؟
برای کم کردن وزن اصولی و دائمی، مبتنی‌بر رفتاردرمانی باید بر نکات ذیل تمرکز کند:
1-اینکه فرد چه می‌خورد و چه اندازه می‌خورد برای برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی بسیار مهم است. این بررسی میتواند به کمک تهیه یادداشت‌های روزانه از فهرست غذاهای مصرفی و در نتیجه، دستیابی به درکی بهتر از ارزش غذایی و میزان چربی موجود در آنها صورت گیرد. برای کم کردن وزن فرد باید عادات خرید مواد غذایی خود را تغییر دهد.
برای مثال، میتوان فهرستی از اقلام ضروری را از قبل تهیه و تنها اقدام به خرید همان اقلام معین در یک روز خاص کرده و از مراجعه مکرر و بی‌هدف به فروشگاه‌های مواد غذایی که موجب تحریک فرد به خرید میشود پرهیز کرد،
اقدام لازم دیگر برای تنظیم رژیم آن است که شخص، وعده‌های غذایی خود را زمان‌بندی کند و برای جلوگیری از بروز احساس گرسنگی، غذا را در وعده‌های مکرر ولی با حجم کم مصرف کند. روش کمکی دیگر، کم کردن سرعت غذا خوردن است.
اینکه عکس‌العمل فرد در مقابل غذا چگونه است نیازمند شناخت و درک مسائل روان‌شناختی در عادات غذایی هر فرد است؛ برای مثال ممکن است فردی در هنگام اضطراب و استرس اشتهای بیشتری به خوردن پیدا کند.
بیشتر بخوانید: بی اشتهایی یا پرخوری هایی که ناشی از مشکلات عصبی هستند را بشناسیم
در حالی که فرد دیگر تنها در هنگام خوشحالی میل به خوردن غذا داشته باشد.
با تشخیص این‌گونه محرک‌های روانی چاقی، پزشک میتواند روش های موثر برای کنترل رژیم لاغری را تجویز کند. بطوری برای کنترل روانی که بر چیزهایی غیر از غذا متمرکز میشود در عادات غذایی خود را جایگزین کند.
2-اینکه فرد چگونه اوقات خود را سپری میکند نکته بسیار اساسی برای برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی است. برنامه ویژه ورزش و فعالیت بدنی در برنامه روزانه فرد، باید به عنوان بخش ثابتی از زندگی روزمره باشد. فعالیت ورزشی اقدامی اساسی در جهت کاهش وزن محسوب میشود.
شروع کردن با فعالیت‌های ورزشی سبک و آرام و تداوم بخشیدن به آنها میتواند از دلسرد شدن فرد جلوگیری کند. ایجاد تنوع در این نوع فعالیت‌ها و پرهیز از یکنواختی میتواند سطح علاقه مندی و اشتیاق فرد را بالا نگهدارد.
برای کاهش وزن افرادی که چاقی متوسط دارند چه برنامه هایی وجود دارد؟
اغلب افرادی که چاقی متوسط دارند ، قادر خواهند بود تا به کمک برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی ، تغییرات لازم را شخصاً در سبک زندگی خود ایجاد کرده و تنها از نظارت پزشک خانوادگی خود در این زمینه بهره بگیرند.
برخی دیگر از افراد چاق ترجیح می‌دهند تا از انواع برنامه‌ها و رژیم کاهش وزن استفاده کند (از قبیل برنامه وِیت واچرز).
ایا برنامه ی کاهش وزن و رژیم ها موثر هستند؟
تعیین میزان تأثیرات مثبت این قبیل برنامه‌ها دشوارست. علت این مساله، تنوع زیاد این‌گونه برنامه‌ها و غیر متمرکز بودن آن ها، انصراف بسیاری از شرکت‌کنندگان در میانه دوره به علت غیر قابل تحمل بودن آن و عدم بهره‌گیری اغلب این برنامه‌ها از صاحب‌نظران جامعه پزشکی است.
در عین حال، برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی که بر موارد زیر تکیه دارند می‌توانند بسیار مفید واقع شوند:
- واقع‌بینانه بودن وزن هدف و روند کاهش وزن
- رعایت اصل پیشرفت تدریجی در برنامه
- تغذیه معقول و منطقی
- انجام مرتب تمرینات ورزشی
به‌همین دلیل بسیاری از پزشکان و متخصصین تغذیه این‌گونه برنامه‌ها را به مراجعان خود توصیه می‌کنند.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی که وعده کاهش سریع وزن را به مراجعان خود داده و یا رژیم‌های بسیار محدود و دشواری را برای آنان در نظر می‌گیرند نه تنها مفید فایده نیستند بلکه می‌توانند در مواردی خطرساز نیز باشند.
در افراد دارای چاق متوسط، نظارت مستقیم پزشک بر نحوه اصلاح رفتار و کاهش وزن بیمار ضرورت می‌یابد. در حالی که پزشکان، اغلبِ افراد دارای چاقی متوسط را به سمت نوعی رژیم کم‌کالری و متعادل سوق می‌دهند (بین 1200-1500 کالری در روز)، در برخی موارد ممکن است نوعی برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی بسیار کم‌کالری مبتنی‌بر مصرف پروتئین مایع به آنها توصیه شود (بین 400-700 کالری در روز و برای مدت سه ماه).
البته نباید این‌گونه روش های درمانی را با رژیم‌های تجاری کاهش وزن که بر اساس مصرف پروتئین مایع و نوشیدنی‌ها و معجون‌های کاهش دهنده وزن اشتباه گرفت. پزشکان، روش‌های مذکور را تنها در مواردی خاص و با بررسی دقیق ویژگی‌های بیمار و تنها برای مدتی محدود تجویز می‌کنند.
علاوه بر کاهش مقدار و نوع کالری مصرفی بیمار، پزشک بهره‌گیری از کمک متخصصان امور درمانی و روان شناسان را جهت ایجاد تغییرات مؤثر در عادات غذایی به بیمار توصیه میکند. این مساله به تجویز برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی که کاهش وزن دائمی ایجاد کند بسیار کمک میکند
برای کاهش وزن افراد بسیار چاق چه برنامه هایی وجود دارد؟
در افرادی که چاقی بسیار شدید ممکن است استفاده از روش‌های جراحی جهت کوچک کردن اندازه معده و یا برداشتن بخش‌هایی از معده یا روده کوچک در کنار اصلاح عادات غذایی و رعایت رژیم ضرورت باید.
انواع جراحی های چاقی چه هستند و کدام موثر تر است؟
جراحی برای لاغری تنها روش ثابت شده کاهش وزن و حفظ دائمی کاهش وزن است.
جراحی چاقی با کاهش دریاف کالی موجب کاهش وزن میشود. که دو روش اصلی دارد:
1-کوچک کردن معده:
کوچک کردن معده که انسان را مجبور به مصرف وعده غذایی کمتر و کوچکتر میکند. جراحی اسلیو رایج ترین نوع این جراحی است
2- کاهش طول روده:
باعث کاهش جذب غذا از طریق روده میشود. این نوع عمل لاغری میتواند عوارضی هم داشته باشد
جراحی چاقی مفید است؟
لازم به ذکر است که بعضی جراحی‌های مرتبط با رفع چاقی ممکن است خطرساز باشند، به‌همین دلیل تنها در مواردی که سایر روش‌های کاهش وزن در فرد به نتیجه نرسیده و یا سلامتی وی به دلیل چاقی بیش از حد در معرض خطر جدی باشد، چنین جراحی‌هایی صورت خواهد پذیرفت.
چه روش های جراحی باعث لاغری نمیشود؟
سایر روش‌های جراحی از قبیل لیپوساکشن (خارج کردن چربی‌ها) که صرفاً نوعی جراحی زیبایی بوده و طی آن از نوعی ابزار مکنده جهت خارج کردن چربی زیرپوست استفاده میشود.
دارو های کاهش وزن و قرص لاغری مفید هستند؟
گاهی داروهای کاهش‌دهنده اشتها نیز برای کمک به کاهش وزن تجویز می‌شوند. نحوه اثرگذاری این‌گونه داروها از این قراراست که ضمن بالا بردن سطح دو ماده شیمیایی مغز با نام‌های سروتونین و کاتکولامین که مسئول کنترل احساس سیری هستند، موجب تسریع در ایجاد حس سیری در فرد می‌شوند.
در عین حال به‌نظر نمی‌رسد داروهای کاهش دهنده اشتها تأثیرات چشمگیری در کاهش وزن داشته باشند؛ زیرا بخش اعظم وزن از دست رفته بر اثر مصرف این‌گونه داروها به محض قطع مصرف دارو جایگزین خواهد شد!
نکته دیگر اینکه داروهای کاهنده اشتهای حاوی آمفتامین‌ها ممکن است به‌طور بالقوه مورد سوء مصرف بیماران وقع شوند. در حالی که اغلب عوارض جانبی زودرس این داروها ناچیز است، تاثیرات بلندمدت آن ها ممکن است خطرناک باشد زیرا در بسیاری از موارد ناشناخته است؛ برای مثال، دو دارو با نام‌های دکسفن فلورامین هیدروکلرید با نام تجاری ریداکس و فِن‌فلورامین با نام تجاری پوندیمین و نیز ترکیبی از دو داروی فن‌فلورامین و فِنِترمین با نام فِن- فِن پس از شناسایی تأثیرات نامطلوبشان در ایجاد زمینه بیماری‌های کشنده قلبی عروقی از سطح بازار جمع‌آوری شدند.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
قرص های کاهش وزن موثر کدام هستند؟
سازمان نظارت بر مواد غذایی و دارویی امریکا (FDA) در نوامبر 1997 داروی جدیدی را در زمینه کاهش وزن تأیید کرد. این داروی کاهش وزن ، یعنی سیبوترامین با نام قرص “مریدیا” تنها با ارائه نسخه پزشک قابل دسترسی بود.
البته این قرص کاهش وزن عوارضی هم دارد! “مریدیا” میتواند فشار خون را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داده، موجب خشکی دهان، سردرد، یبوست و بی‌خوابی شود. بیماران دارای سابقه مشکل قلب، بیماری قلبی، سکته مغزی و یا پُر فشاری خون کنترل‌نشده باید از مصرف داروی مذکور اجتناب کنند.
بیشتر بخوانید: موثرترین درمان های فشارخون بالا | انواع روش ها و داروهای درمان فشارخون
- داروهای کاهش وزن دیگری نیز وجود دارند که باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
قرص لاغری بسیار موثر دیگر که مورد تایید پزشکان آمریکا است قرص “اورلیستات” است. این دارو مانع هضم و جذب چربی در بدن میشود. تاثیر این دارو به حدی است که مصرف طولانی مدت آن میتواند 10% کاهش وزن ایجاد کند
از جمله عوارض این قرص کاهش وزن میتوان به بازگشت وزن بعد از قطع مصرق قرص و همچنین نفخ اشاره کرد
داروی فنیل‌پروپانولامین (اکیوتریم، دکسستاریم)، تنها قرص کاهش وزن تأییدشده از سوی سازمان نظارت بر مواد غذایی و دارویی امریکا است که بدون نیاز به نسخه پزشک در داروخانه‌ها عرضه میشود و میتواند تا حدود 5٪ به کاهش وزن افراد کمک کند.
تأثیر مصرف داروهای کاهنده وزن تجویز شده توسط پزشک در صورت رعایت یک برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب و همراه شدن با ورزش و تحرک فیزیکی لازم میتواند تا 10٪ افزایش یابد. البته اغلب بیماران پس از قطع مصرف داروهای کاهش وزن تجویزی و یا غیرتجویزی، مجدداً به وزن اولیه باز می‌گردند.
عوارض قرص های لاغری و داروی کاهش وزن چیست؟
مصرف داروهای کاهنده وزن تجویزی و غیرتجویزی میتواند موجب بروز عوارض زیر شود:
لازم به ذکر است که مصرف هیچ‌یک از داروهای ذکر شده بدون مشورت با پزشک مجاز نیست. زیرا برای برخی افراد میتواند مرگ آفرین باشد.
در بعضی موارد پزشکان داروی فلوکسِتین ( قرص پروزاک) را که نوعی داروی ضدافسردگی است تجویز می‌کنند. این دارو قادر است میزان کاهش وزن را تا 10٪ بالا ببرد. کاهش وزن ناشی از مصرف این دارو ممکن است موقتی بوده، برخی عوارض جانبی همچون اسهال و احساس خستگی، بی‌خوابی، تهوع و تشنگی را به همراه داشته باشد.
دارو های لاغری جدید و موثر!
داروهای کاهش وزن در حال ساخت و یا ازمایش‌شده شامل آن دسته میشود که قادرند از جذب یا هضم چربی جلوگیری کنند، اشتها و تمایل فرد به مصرف غذا را کاهش دهند، بدن را وادار به سوزاندن و مصرف سریع‌تر کالری‌ها کنند و در نهایت فعالیت مواد کنترل‌کننده عادات غذایی و تشدیدکننده پرخوری را تنظیم کنند.
بیشتر بخوانید: مشاوره مصرف متفورمین برای لاغری
دارو های گیاهی و طب سنتی برای کاهش وزن
مصرف داروی گیاهی اِفدرا (افدرا سینیکا) که منشأ چینی دارد، همراه با کافئین و رد کنار ورزش، تحرک بدنی وداشتن رژیم غذایی کم‌چرب میتواند در قالب یک برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی تحت نظارت پزشک به بالا رفتن موقتی میزان کاهش وزن فرد کمک کند.
در عین حال، مصرف مقادر زیادی از افراد به‌منظور دستیابی به نتیجه مناسب میتواند منجر به عوارض زیر شود:
- اضطراب؛
- بی‌نظمی‌های قلبی؛
- حملات قلبی؛
- فشار خون بالا؛
- بی‌خوابی؛
- حساسیت و زودرنجی؛
- عصبانیت؛
- حملات ناگهانی؛
- سکته‌های مغزی؛
- مرگ.
مصرف اِفدرا برای افراد دارای سابقه بیماری قند، بیماری قلبی و یا مشکلات تیروئید مجاز نیست.
مقادیر متوسط پسیلیوم که گیاهی لزج و لعاب‌دار است مایعات را جذب کرده و موجب احساس سیری در بیماران میشود. فلفل قرمز و خردل از طریق افزایش سرعت سوخت‌و ساز به کاهش سریع وزن در بیماران کمک می‌کنند، همچنین موجب تشنگی بیشتر افراد می‌شوند به‌طوری که آنها به‌جای غذا، آب طلب می‌کنند. گردو حاوی سروتونین است همان ماده شیمیایی که در مغز وجود داشته و موجب احساس سیری در افراد میشود. گیاه قاصدک نیز میتواند موجب افزایش سوخت‌وساز شده و با تمایل شخص به غذاهای شیرین مقابله کند.
روش‌های درمانی طب فشاری و طب سوزنی برای کاهش وزن نیز می‌توانند تمایل و اشتیاق به غذا را مهار کنند. تجسم و تفکر میتواند موجب ایجاد خودپنداری مثبت شود و عزم شخص را برای کاهش وزن تشدید و تقویت کند.
یوگا از طریق افزایش قدرت فیزیکی، تمرکز روانی و کنترل احساسات، اثرات مشابهی را ایجاد میکند. همچنین افرادی که هنگام غذا خوردن به موزیک ملایم گوش می‌دهند در می‌یابند که مقدار کمتری غذا را با لذت بیشتری میل می‌کنند.
استفاده از مقادیر متناسب پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌های مفید از راه افزایش سوخت‌وساز به کاهش وزن کمک میکند. افراد حرفه ای که درباره رژیم‌های متعادل و مقوی و سالم اطلاعات کافی دارند می‌توانند افراد را برای حفظ این‌گونه رژیم‌ها مورد مراقبت قرار دهند.
داروی کاهش وزن تقلبی
گیاهان دارویی “ادرار آور” که موجب افزایش تولید ادرار می‌شوند می‌توانند باعث کاهش موقتی وزن در افراد شوند این کاهش وزن به علت از دست دادن آب بدن است نه چربی!
این دارو ها فاقد تأثیرات بلندمدت کنترل وزن هستند. بدن به افزایش بازده ادراری از طریق افزایش احساس تشنگی به‌منظور جایگزینی مایعات از دست رفته پاسخ می‌دهد و بیمارانی که برای مدت طولانی از داروهای “ادرار آور” استفاده می‌کنند سرانجام شروع به جذب مجدد آب خواهند کرد.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
پیش‌آگهی
حدود 85٪ از افراد دارای برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی که به‌طور مترب ورزش نمی‌کنند، وزن از دست رفته خود را طی دو سال مجدداً به دست می‌آورند. این رقم پس از 5 سال به 90٪ می‌رسد. کاهش و افزایش مکرر وزن، بدن را مستعد ذخیره چربی کرده و شانس ابتلا به امراض قلبی را افزایش می‌دهد. عامل اصلی در کاهش وزن و حفظ آن پای‌بندی بلندمدت به تمرینات ورزشی منظم و عادات غذایی معقول است.
پیشگیری از چاقی چگونه حاصل میشود؟
متخصصین چاقی معتقدند که نکته اصلی در جلوگیری از افزایش وزن، کنترل مصرف چربی است نه محاسبه کالری‌ها. در برنامه ملی آموزش مصرف کلسترول اعلام شده است که فقط 30٪ از کالری باید از مصرف چربی‌ها تأمین شود و فقط یک سوم از آن کالری باید از چربی‌های اشباع‌شده مانند آنچه در گوشت قرمز و گوشت مرغ و فراورده‌های لبنی موجود است تأمین شود.
از آنجا که اغلب مردم بیشتر از آنچه که فکر می‌کنند مصرف می‌کنند، تنظیم یک برنامه کاهش وزن و رژیم غذایی دقیق راه مفیدی برای ارزیبای عادات غذایی خواهد بود. برای جلوگیری از چاقی، خوردن سه وعده غذای متعادل با پروتئین متوسط در روز- با وعده اصلی در ظهر- مؤثرتر از ناشتا بودن و یا ریزه‌خواری است.
تمرینات ورزشی با تولید عضله جدید که بیشتر از چربی، کالری را می‌سوزاند موجب افزایش سوخت‌وساز میشود. زمانی‌که ورزش منظم با تغذیه سالم همراه باشد سوختن کالری‌ها برای چندین ساعت با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت و سرانجام تشویق کودکان به داشتن عادات غذایی صحیح، کلید پیشگیری از چاقی دوران کودکی و عوارض بعدی آن در بزرگسالی است.
این مقاله خوب بود؟ 
2 
2
