علت چاقی را می توان در تجمع غیرعادی چربی در بدن (معمولاً 20٪ یا بیشتر از وزن مناسب بدن فرد) جست. چاقی، ارتباطی مستقیم با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و بیماری های کلیوی، سرطان های مختلف، سکته مغزی و قلبی، بیماری های کبدی و حتی مرگ مرگ دارد.
بیشتر بخوانید: علت بیماری چاقی چیست؟ خطرات چاقی و راههای درمان چاقی
آیا شما چاق هستید؟ چاقی از نظر علمی چیست؟
از نظر عُرف عمومی، چاقی به وزنی اطلاق میشود که حداقل 20٪ بالاتر از وزن متعارف و مناسب برای فرد، با توجه به قد، جنس و سن وی باشد.
اگر وزن شما کمتر از این مقدار باشد شما چاق نیستید بلکه اضافه وزن دارید.
اگر وزن فردی که چاق است معادل 20-40٪ بیشتر از وزن مناسب فرد باشد، از آن با عنوان چاقی متوسط یاد میشود و در صورتی که فرد معادل 100٪ وزن متناسب خود چاق باشد، چاقی شدید یا بیماری چاقی به حساب می‌آید. براساس برخی تخمین‌ها، تقریباً یک‌چهارم جمعیت آمریکا چاق هستند و از این میان چهار میلیون نفر دچار چاقی شدید میباشند.
اضافه وزن می‌تواند منجر به بسیاری بیماری پزشکی جدی و مرگبار شود. از میان این مشکلات میتوان به فشار خون بالا، بیماری دیابت یا مرض قند، خطر افزایش ابتلا به بیمار‌های قلبی عروقی، افزایش سکته‌های قلبی، افزایش چربی خون، ناباروری و فراهم آمدن زمینه بیشتر برای ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان‌های روده، سرطان پروستات، سرطان رحم و پستان اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: موثرترین درمان های فشارخون بالا | انواع روش ها و داروهای درمان فشارخون
حدود 300 هزار مورد از موارد سالیانه مرگ‌ومیر، با چاقی ارتباط دارند. این امر موجب شده تا مسئولین سلامت عمومی جامعه، از چاقی به‌عنوان دومین علت اصلی مرگ‌های قابل پیشگیری در ایالات متحد آمریکا یاد کنند.
علت چاقی چیست؟
سازوکار شکل‌گیری اضافه وزن، کاملاً روشن است. اضافه وزن وقتی ایجاد میشود که کالری دریافتی بدن، بیش از مقداری باشد که بدن می‌سوزاند. بدین‌ترتیب، کالری‌های اضافی به شکل بافت چربی در بدن ذخیره می‌شوند.
در عین حال، علت چاقی کاملاً پیچیده است! و احتمال دارد حاصل تأثیر چندین عامل باشد. عوامل ژنتیکی به‌طور قابل ملاحظه‌ای بر چگونگی تنظیم اشتها و سوخت‌وساز بدن (یعنی سرعت و میزان سوخت‌وساز و تبدیل غذا به انرژی در بدن فرد) تأثیر می‌گذارند. مطالعه بر روی کودکانی که والدین چاق دارند نشان داد که الگوی وزن‌گیری آنها شباهت زیادی به افراد چاق دارد در نتیجه عوامل ژنتیکی برای چاقی بسیار موثر هستند.
در عین حال، داشتن استعداد ژنتیکی افزایش وزن بدان معنی نیست که فرد به‌طور خودکار چاق خواهد بود. رژیم غذایی و میزان تحرک و فعالیت بدنی فرد نیز در افزایش وزن او مؤثر است. مطالعات اخیر نشان داده است که میزان چربی موجود در غذای فرد در مقایسه با میزان کالری موجود در آن تأثیر بیشتری بر افزایش وزن وی خواهد داشت. کربوهیدرات‌ها (از جمله برنج و نان‌ها)، پروتئین‌ها (شامل ماهی، گوشت کم‌چربی، گوشت سینه بوقلمون و شیر کم‌چرب) تقریباً به‌محض مصرف توسط فرد به سوخت تبدیل می‌شوند. این در حالی است که اغلب کالری‌های حاصل از مصرف چربی در سلول های چربی ذخیره شده و با تکثیر سریع، موجب افزایش وزن شخص و اندازه‌دور کمر وی میشود.
زندگی بدون تحرک و بدون ورزش که به‌ویژه در جوامع مرفه مانند ایالات متحد امریکا مشاهده میشود می‌تواند افزایش وزن افراد را تشدید کند.
عوامل روانی مانند افسردگی و عدم اعتماد به نفس و پرخوری عصبی نیز در برخی موارد نقش مهمی در زمینه افزایش وزن ایفا می‌کنند.
بیشتر بخوانید: تشخیص ساده علائم افسردگی و راه های درمان افسردگی
آیا سن چاق شدن در کاهش وزن موثر است؟
اینکه فرد در چه سنی از زندگی خود مبتلا به چاقی شده است بر توانایی وی در زمینه کاهش وزن تأثیر می‌گذارد. در دوران کودکی، کالری‌های اضافی به سلول های چربی تبدیل می‌شوند (علت چاقی ناشی از حجیم شدن بافت چربی بر اثر رشد و ایجاد سلول های جدید). این در حالی است که کالری‌های اضافی کسب‌شده در بزرگسالی تنها صرف رشد سلول های چربی موجود در بدن انسان میشود.
از آنجا که رژیم غذایی و ورزش تنها اندازه سلول های چربی را کاهش داده و نمی‌تواند آن ها را به کلی از بین ببرد.
افرادی که از کودکی چاق بوده‌اند به‌سختی موفق به کاهش وزن می‌شوند. علت این امر آن است که این‌گونه افراد حدود 5 برابر افرادی که در بزرگسالی چاق شده‌اند توده چربی دارند!
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
آیا چاقی نشان دهنده یک بیماری مخفی است؟
علت چاقی همچنین می‌تواند از عوارض جانبی برخی بیماری های خاص و شرایط ویژه از جمله بیماری های زیر باشد:
- کم‌کاری تیروئید: وضعیتی که در نتیجه کم‌کاری غده تیروئید ایجاد میشود؛
- صدمات مغزی و عصبی از جمله صدمات وارده به هیپوتالاموس (بخشی در قسمت عمقی مغز که به تنظیم اشتها کمک می‌کند)؛
- مصرف برخی داروهای خاص از جمله کورتون ها و یا داروهای ضد افسردگی؛
- سندرم کوشینگ. نوعی اختلال که شامل ترشح بیش‌از حد هورمون کورتیزول میشود؛
اصلی‌ترین علائم چاقی شامل افزایش وزن بیش‌از حد و شکل‌گیری مقادیر زیاد بافت چربی در بدن است.
چاقی باعث ایجاد چه بیماری هایی میشود؟
چاقی همچنین می‌تواند موجب پدید آمدن برخی شرایط ثانویه از جمله موارد ذیل شود؛
- آرتروز مفاصل: التهاب مفاصل و سایر مشکلات مفصلی و استخوانی از جمله درد ناحیه‌تحتانی ستون فقرات؛
بیشتر بخوانید: آرتروز چیست؟ و درمان تعویض مفصل در آرتریت چگونه است؟
- سوزش سر دل؛
- بالا رفتن سطح کلسترول؛
- فشار خون بالا؛
- مشکل پریود و یا قطع قاعدگی ؛
- تنگی نفس که می‌تواند نشانی از کم شدن گنجایش کیسه‌های هوایی ریه باشد؛
- بیماری های پوستی که در نتیجه تجزیه باکتریایی عرق و مواد سلول ها در چین‌های ضخیم پوست و عرق‌سوز شدن پوست در این نواحی پدید می‌آید.
تشخیص چاقی های خطرناک چگونه است؟
تشخیص چاقی از طریق مشاهده و مقایسه وزن بیمار با وزن مناسب مندرج در “جدول های وزن ” صورت می‌گیرد. بسیاری از پزشکان و محققان در زمینه علت چاقی جهت تشخیص میزان چاقی افراد به جدول معیار توده بدنی یا همان BMI مراجعه می‌کنند. این جدول معیار، براساس رابطه میان قد و وزن افراد، به محاسبه وزن مناسب آنها پرداخته و میزان خطر فرد برای ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با چاقی را در آنها تخمین می‌زند.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
چگونه چربی بدن را اندازه بگیریم؟
پزشک همچنین می‌تواند مستقیماً به اندازه‌گیری میزان چربی بدن فرد بپردازد. در این روش پزشک به کمک ابزار های مخصوص، ضخامت چین‌های پوستی را در قسمت پشت منطقه بالای بازو و سایر بخش‌های بدن اندازه‌گیری می‌کند. از روش های بسیار دقیق سنجش استفده از دستگاه های الکترونیکی چربی سنج است که با توجه به تکنولوژی دستگاه دقت های متفاوت دارند و برای اندازه‌گیری‌های بسیار دقیق چربی بدن کاربرد دارد. وجود میزان چربی بیش از 30٪ وزن بدن در زنان و بیش از 25٪ وزن بدن در مردان، عموماً به معنای چاقی است.
نکته دیگری که پزشکان بدان توجه می‌کنند آن است که نحوه توزیع و تجمع چربی در بدن فرد به چه صورت است یعنی آیا چربی بیشتر باعث چاقی شکم شده است؟ یا در ران ها و باسن چاق است؟
تحقیقات پزشکان نشان داده است که این عامل می‌تواند نقش مهمی در تعیین اینکه آیا فرد در معرض خطر ابتلا به برخی بیماری‌های خاص مرتبط با چاقی است یا نه، ایفا کند.
نتیجه را میتوان به این شکل بیان کرد: افراد دارای اندام سیبی‌شکل که بیشتر وزنشان در منطقه دور کمر و شکم متمرکز شده است در مقایسه با افرادی که اضافه وزنشان به‌صورت چاقی در منطقه ران و باسن بروز کرده در معرض خطر بالاتری از ابتلا به سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، حملات قلبی و مغزی و بیماری دیابت هستند.
این مقاله خوب بود؟ 
4 
2
