تنگی دریچه میترال چیست؟! خطرات و عوارض و درمان تنگی میترال

اغلب مبتلایان به تنگی دریچه میترال، خانم هستند. در اکثر موارد، علت تنگی دریچه میترال و شل شدگی ناشی از آن، ابتلا به بیماری‌های روماتیسمی قلب است. تنگی دریچه میترال، هنگامی روی می‌دهد که ضخیم شدن و سخت شدن دریچه، مانع از عبور خون از دهلیز چپ به‌سمت بطن چپ شود.

برای فهم بیماری تنگی دریچه میترال ابتدا باید در مورد دریچه میترال و عملکرد آن بدانید:

قلب از چهار حفره تشکیل شده است، دو دهلیز و دو بطن، که بطن وظیفه اصلی پمپ کردن  خون را به عهده دارد. خون ابتدا از سیاهرگ ها وارد دهلیز قلب میشود و از دهلیز وارد بطن میشود و بطن قلب با قدرت خون را به سرخرگ های بدن پمپ میکند.

دریچه میترال بین دهلیز و بطن قلب قرار دارد (سمت چپ) در نتیجه این دریچه باید خون را از دهلیز به بطن عبور دهد اما نباید اجازه دهد که خون برعکس حرکت کند یعنی باید مانع از بازگشت خون از بطن به دهلیز شود.

بیشتر بخوانید: افتادگی دریچه میترال یا پرولاپس میترال چه علائم خطرناکی دارد؟  درمان آن چگونه است؟

اگر دریچه میترال تنگ شود خون به راحتی از آن عبور نمیکند پس دو اتفاق میافتد:

1- تجمع خون در دهلیز و افزایش فشار آن که خون به ریه پس زده میشود و باعث آب اوردن ریه و تنگی نفس میشود

2- نرسیدن خون کافی به بطن قلب که بتوان آن را پمپ کند پس توانایی پمپ قلب کاهش میابد

علت تنگی دریچه میترال

مشکلات قلبی همانند بیماری‌های مادرزادی قلب، نیز از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث بروز تنگی دریچه میترال شوند. با ابتلا به بیماری‌های روماتیسمی قلب، این امکان وجود دارد که شکاف‌های میان دریچه میترال، به یکدیگر جوش بخورند و دچار ضخامت و “سخت شدگی” شوند و پس از آن نیز فرایند سخت شدن بافت دریچه و نوارهای آن، روی می‌دهد.

در این حال مجرای خروجی خون دچار تغیری شکل می‌شود و حالتی شبیه به دهان ماهی می‌یابد که باعث تغییرات عمده در سیستم گردش خون آن می‌شود. تغییرات اولیه در دریچه در این حالت، باعث افزایش فشار دهلیز چپ ناشی از انسداد مجرای پیش‌رو می‌شود و پس از آن، افزایش فشار درون دهلیز به آهستگی به‌ رگ های مقابل یعنی رگ های ریه، منتقل می‌شود که نیتجه آن نیز آب آوردن ریه و ایجاد تنگی نفس خواهد بود.

حتما بخوانید:نارسایی دریچه میترال چیست؟ آیا درمان دارد؟ علائم گشادی دریچه میترال

در آغاز، قلب برای جبران این پدیده و قابله با آن تعداد ضربان قلب را افزایش می دهد، که تپش قلب ایجاد میگردد ولی با افزایش بیشتر میزان فشار در رگ ها خونی ریه به ناچار از زمان استراحت قلب، کم می‌شود. با پیشرفت مشکل دریچه قلب و افزایش بیشتر فشار درون قلب، ظهور علائم آب آوردن ریه، به‌هنگام فعالیت و ورزش ایجاد خواهد شد و در هنگام فعالیت احساس تنگی نفس دارد و همچنین بیمار در حال استراحت نیز دچار ناراحتی قلبی است.

 افزایش طولانی مدت فشار رگ های ریه، ممکن است منجر به فشار خون ریه شود.

چنانچه در این حال تنگی دریچه میترال درمان نشود، سیستم، عروقی ریه دستخوش تغییرات بسیار خطرناک و برگشت‌ ناپذیری خواهد شد و نشانه‌های نارسایی قلب ایجاد خواهد شد. در بیمارانی که فقط به تنگی دریچه میترال چار شده باشند، در مراحل ابتدایی، معمولاً فشار قلب و عملکرد پمپاژ خون قلب طبیعی است.

بیشتر بخوانید: فرایند گرفتگی عروق قلب چگونه است؟ آترواسکلروز چیست؟

همچنین در کسانی که به تنگی نسبتاً شدید دریچه میترال مبتلا شده‌اند نیز مقدار پمپ خون قلب طبیعی یا نسبتاً طبیعی، باقی می‌ماند؛ در نتیجه علائم تنگی دریچه میترال میتواند بسیار پنهان باشد و بیماری شدید بصورت ناگهانی خود را نشان دهد. در مبتلایان به تنگی شدید دریچه میترال به‌ویژه افرادی که دچار افزایش شدید و چشمگیر در مقدار فشار خون ریه شده‌اند، پمپ خون توسط  قلبی حتی در حالت استراحت نیز کمتر از مقدار طبیعی است و قلب، قادر به افزایش توان خود نخواهد بود.

افزایش فشار خون در عروق ریه ناشی ازعلت های گوناگونی است که از جمله آنها می‌توان به فشار افزایش یافته دهلیز چپ به‌سوی عروق ریه، اشاره کرد. سرخرگ های ریه نیز در این حال منقبض می‌شوند و این انقباض، باعث افزایش فشار درون آنهاست؛ از دیگر سو آب آوردن ریه، از جمله دیگر عواملی محسوب می‌شوند که باعث افزایش فشار شریان‌های ریه می‌شود.

حتما بخوانید:موثرترین درمان های فشارخون بالا | انواع روش ها و داروهای درمان فشارخون

 علائم تنگی دریچه میترال

علائم تنگی دریچه میترال ، در مواردی که ناشی از بیماری روماتیسمی قلب است، معمولاً در دهه‌های سوم یا چهارم عمر، ظاهر می‌شوند و این میان، از شایع‌ترین علائم تنگی دریچه میترال، می‌توان تنگی نفس در هنگام دراز کشیدن را نام برد؛ همچنین پارگی ناگهانی رگ های خونی ریه می‌تواند به بروز خلط خونی که وجود خون در ترشحات دستگاه تنفس است، بینجامد؛ گاهی حتی بیمارانی ممکن است دچار لخته در رگ شوند. با طولانی شدن مدت ابتلا به بیماری، امکان ایجاد تنگی دریچه میترال شدید و ابتلا به “ورم بدن” وجود دارد؛ زیرا فشار قلب راست، افزایش پیدا میکند و بطن چپ نیز دچار اختلال عملکرد شده است.

بیشتر بخوانید:مشاوره مصرف داروی روماتیسم قلبی

نشانه‌ای از فشرده شدن عصب حنجره در سمت چپ قلب ممکن است ایجاد شود که ناشی از گشادی شدید دهلیز چپ است و بدیهی است که فشار بر این عصب، باعث اختلال عملکرد آن خواهد شد. این فشار بر عصب با خشونت صدای بیمار همراه می‌شود.

علائم تنگی دریچه میترال در شنیدن صداهای قلب نیز در معاینه بالینی، قابل توجه است. در آغاز بیماری، صدای های قلب که پزشک با گوشی پزشکی میشنود تغییر میکند و یکی از ابزار های تشخیص تنگی میترال با صدا های قلبی است. تغییرات در شنیدن صداهای قلب، گاه بیشتر و متنوع‌ است. یکی از ابزارهای ارزشمند تشخیصی تنگی دریچه میترال، انجام اکوکاردیوگرافی ( اکو قلب ) است که هم در شناسایی آسیب شناسی دریچه و هم در تشخیص شدت تنگی، کاربرد دارد.

حتما بخوانید:  اکو قلب یا اکو ورزشی چیست و چگونه انجام میشود؟ آمادگی قبل استرس اکو

چنانچه تنگی دریچه بر اثر بیماری‌های روماتیسم قلب روی داده باشد، حالت کندی دریچه که حاصل جوش خوردن لت‌هاست، مشهود است. میزان حرکت دریچه و میزان باز و بسته شدن آن را نیز می‌توان به کمک اکو قلب، روشن ساخت. بهره‌گیری از روش سونو گرافی داپلر نیز امکان محاسبه فعال دریچه و جریان خون عبوری از دریچه را فراهم می‌کند.

با آنژیو قلب نیز امکان بررسی شدت تنگی دریچه قابل بررسی است.

درمان تنگی دریچه میترال

درمان تنگی دریچه میترال در آن دسته از بیماران مبتلا به شدت متوسط تنگی میترال در غالب موارد، درمان دارویی است، کنترل میزان تپش قلب، در این بیماران بسیار مهم است؛ زیرا با افزایش تعداد تپش‌ها و ضربان قلب، از میزان پمپ شدن خون کم می‌شود و این امر باعث کاهش میزان خون رسانی به بدن خواهد شد. ارزش این نکته به‌ویژه در بیمارانی ظاهر می‌شود که علاوه بر اختلال فوق، دچار دیگر بیماری های قلبی نیز هستند و این از میزان قدرت قلب می‌کاهد.

تجویز داروهای ضد انعقاد برای مبتلایان به بعضی از مشکلات قلبی ضروری است؛ از دیگر سو با توجه به افزایش آب در بدن بیماران، تجویز داروهای ادرار آور در کاهش دادن از میزان آب آوردن ریه و بهبود علائم نارسایی قلب، برای درمان تنگی دریچه میترال مفید واقع خواهد شد.

 آن گروه از مبتلایان به درجات شدید تنگی میترال که شدتی بیش از میزان متوسط تنگی دارند را می‌توان مناسب برای عمل جراحی دریچه دانست. عمل دریچه قلب از طریق پوست نیز یکی از روش های جدید درمان تنگی میترال است که در این گروه برای کاهش دادن از شدت تنگی میترال، کاربرد دارد.

در این روش، بالونی که در داخل دریچه قرار می‌گیرد، از هوا پر می‌شود و به این ترتیب باعث باز شدن دریچه که به هم جوش خورده بود خواهد شد.

عمل باز و جراحی دریچه نیز در قالب برش جوش‌خوردگی‌های دریچه میترال، روشی دیگر برای درمان بیماران است. در این حال امکان بریدن محل‌های جوش‌خوردگی برای جراح فراهم است و در عین حال، می‌توان لخته های موجود در قلب را نیز جدا کرد. گاه به‌جای این روش از عمل پیوند دریچه استفاده می‌شود. در این حال از دریچه‌های طبیعی یا دریچه های مصنوعی فلزی به‌منظور جایگزینی دریچه قلب بیمار، استفاده خواهد شد.

بیشتر بخوانید: درمان گرفتگی عروق قلب چگونه است ؟ آنژیوپلاستی قلب و دارو های قلبی

این مقاله خوب بود؟ 4 1