دیابت کودکان بیماری است که در اثر کمبود انسولین و یا عدم کارایی آن به وجود می‌آید. اهمیت بیماری دیابت کودکان به علت عوارض خطرناک و طولانی مدت دیابت است که در اثر عدم کنترل قند خون ایجاد میشود.
ایجاد عوارض دیابت کودکان مکانیسم‌های متعددی دارد ولی به زبانی ساده قندخون بالا با بسیاری از پروتئین‌های بدن ترکیب میشود و کار آنها را مختل می‌کند. چربی خون بالا رفته و در رگ‌های بزرگ و کوچک بدن رسوب کرده آنها را تنگ و ناصاف و سرانجام سخت و غیرقابل انعطاف می‌کند و زمینه را برای ایجاد لخته بر روی این سطح ناصاف مساعد می‌کند.
درگیری عروق بزرگ و کوچک بر روی سیستم‌های مختلف بدن مثل کلیه، چشم، اعصاب، دستگاه گوارش، قلب، مغز و اندام‌ها در درازمدت اثر می‌گذارد. کنترل درمان دیابت کودکان میتواند از این عوارض جلوگیری کرده و شخص زندگی طبیعی، بدون عارضه داشته و طول عمر طبیعی را طی کند.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
علت بیماری دیابت کودکان
انسولین هورمونی است که از لوزالمعده از سلول‌هائی به نام بتا ترشح میشود. این سلول‌ها بصورت مجموعه‌هائی در لوزالمعده قرار دارند که جزایر لانگرهانس نامیده می‌شوند. هورمون انسولین یک هورمون سازنده است و در سوخت و ساز قندها، چربی‌ها و پروتئین‌ها اثر سازندگی دارد.
انسولین باعث ورود قندخون یا گلوکز به داخل سلول شده و در سوختن آن کمک می‌کند که انرژی حاصل از آن در داخل سلول ذخیره می‌شوند.
وقتی قند خون ناشتا کودک از “126” میلی‌گرم در دسی لیتر زیادتر شود کودک مبتلا به دیابت شده است. اگر قندخون ناشتا بیشتر از 110 میلی‌گرم با 2 ساعت بعد از غذا بیش از 140 میلی‌گرم در دسی لیتر بشود یعنی شخص در معرض گرفتن دیابت است و نمیتواند قند را تحمل کند به این معنی که هنگام مصرف غذا قند خون به شدت افزایش میابد به طوری که بدن نمیتواند آن را کاهش دهد.
همچنین اگر قند خون کودک 2 ساعت بعد از غذا از “200” میلی‌گرم در دسی لیتر بیشتر شود نشان دهنده دیابت کودک است.
علائم دیابت کودکان چیست؟
علائم دیابت میتواند در افراد متفاوت باشد و یک نفر لزوما همه نشانه ها را ندارد اما در صورت مشاهده این علائم حتما باید پیگیری برای تشخیص دیابت انجام شود.
علائم دیابت شامل موارد زیر است:
- پرنوشی
- تکرر ادرار و تشنگی زیاد
- پرخوری و کاهش وزن
- پوست خشک
- اختلال بینایی
- احساس خستگی و خواب‌آلودگی
- تاخیر بهبود زخم
در بسیاری از کودکان به دلیل عدم تشخیص سریع و بی‌توجهی به علائم زودرس دیابت منجر به تغییر شرایط متابولیسم بدن و تولید اسید در بدن شده که میتواند باعث علائم شدید دیابت از قبیل موارد زیر میشود:
- تنفس تند همراه با استشمام بوی میوه یا استون در دهان
- حالت تهوع و درد شکم
- حالت خواب‌آلودگی و کاهش سطح هوشیاری
علت افزایش قند خون چیست؟
- افزایش دریافت غذا (پرخوری)
- ناکافی بودن میزان انسولین یا قرص‌های خوراکی پایین‌آورنده قندخون
- عفونت و هر نوع استرس فیزیکی یا روانی
- کاهش فعالیت‌های بدنی و ورزشی
تشخیص دیابت چگونه است
تشخیص قطعی دیابت کودکان و همچنین بزرگسالان تنها با آزمایش قند خون است. رایج ترین روش آزمایش دیابت بصورت قند خون ناشتا یا FBS است.
در هر کودکی با علائم دیابت باید قند خون چک شود
قند خون نرمال در هر سن (قند خون ناشتا)
سن | قندخون نرمال |
کمتر از 6 سال | 100 تا 200 |
6 تا 12 سال | 80 تا 150 |
بیشتر از 12 سال | 70 تا 130 |
حتما توجه کنید که این اعداد برای کودکان دیابتی است و همانطور که گفته شد قند خون نرمال کودک زیر 100 است و هنگامی که قند خون بین 100 تا 125 باشد کودک در معرض بیماری دیابت است. و قند خون بالای 125 نشان دهنده دیابت کودکان است.
بعلاوه افراد بعد از سن 35 سال، مادرانی که فرزندان با وزن بالاتر از 4.5 کیلوگرم به دنیا می‌آورند و تمام خانم‌های حامله، افراد چاق، افراد با فشار خون بالاتر از 90/140 میلیمتر جیوه و افرادی که چربی خون بالا دارند باید قند خونشان را چک کنند.
بیماران دیابتی باید قند خونشان را در منزل در ساعات مختلف شبانه‌روز اندازه‌گیری کنند تا با راهنمائی‌های پزشک بتوانند دیابت خود را بخوبی کنترل کنند. کنترل قندخون بهتر است قبل از هر وعده غذا و 2 ساعت بعد از غذا سه بار در روز و گاهی 3 یا 4 نیمه شب انجام شود.
پیشگیری و درمان دیابت کودکان چگونه است؟
برای پیشگیری از دیابت نوع 2 باید از چاق شدن جلوگیری به عمل آید و افراد چاق سعی در کاهش وزن خود بنمایند. ورزش و فعالیت فیزیکی بطور روزمره انجام شود و از خوردن غذاهای با چربی و شیرینی زیاد پرهیز کنند.
درمان دیابت نوع 1 در حال حاضر فقط انسولین است. ولی در دیابت نوع 2 رژیم غذائی، داروهای ضد دیابتی خوراکی مؤثر هستند امّا در صورت عدم کنترل با داروهای خوراکی باید انسولین مصرف کنند.
باید دانست که بیش از 90 درصد دیابت در کودکان دیابت نوع 1 است
آیا قند خون نرمال شده؟
بیمار دیابتی باید هر سه ماه یکبار آزمایش خون برای اندازه‌گیری هموگلوبین A1C را انجام دهد تا به چگونگی کنترل قندخون خود در سه ماه اخیر پی ببرد. در این آزمایش درصدی از هموگلوبین که با قندخون ترکیب غیرقابل برگشت ایجاد می‌کند اندازه‌گیری میشود و چون گلبول‌های قرمز 120 روز عمر دارند اندازه‌گیری هر سه ماه یکبار این هموگلوبین، نشان‌دهنده کنترل قندخون در سه ماه اخیر است.
هنگام افزایش قند خون چه باید کرد؟
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
1- اندازه‌گیری قند خون با دستگاه گلوکومتر به صورت مکرر
2- استفاده از غذاها و نوشیدنی‌های بدون قند
3- تزریق انسولین سریع‌الاثر طبق دستور پزشک
4- مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز درمانی در صورت عدم توانایی کنترل قندخون
بهبود دیابت کودکان بعد از بروز اولیه علائم (ماه عسل دیابت)
گاهی بعد از حمله اولیه دیابت و گاهی 2-1 ماه بعد، میزان احتیاج به انسولین کم میشود که یک تا دو ماه و گاهی هم بیشتر طول می‌کشد. این زمان را ماه عسل دیابت می‌گویند. اگر در این مدت انسولین را کم نکنید قندخون پائین افتاده و به مغز بچه آسیب می‌رسد و گاهی تشنج اتفاق می‌افتد.
بعد از این دوره دوباره قندخون بالا می‌رودو باید انسولین را بتدریج زیاد کرد. فریب این دوران را نخورید و تصور نکنید کودک خوب شده و از چک کردن قندخون غافل نشوید.
علت قند خون بالای در صبح چیست؟ پدیده سوموجی
مهم ترین علت قند خون بالا در صبح ناکافی بودن درمان دیابت است به این معنی که نیاز است انسولین بیشتری تزریق شود
اما گاهی اوقات که قندخون پائین می‌افتد بلافاصله هورمون‌های مخالف انسولین در خون ترشح می‌شوند و قندخون را بالا می‌برند شما در آن زمان بالا بودن قندخون را اندازه می‌گیرید و خیال می‌کنید که انسولین کم است، انسولین را زیاد می‌کنید و این پدیده بدتر میشود.
بنابراین همیشه توجه کنید که هر وقت قندخون بالا است آیا قبلاً علائم قند پائین را داشته یا نه و اگر داشته اول قند پائین را با کم کردن انسولین تنظیم کنید. اگر قندخون در صبح بالا بود قندخون 3 یا 4 شب را چک کنید اگر پائین بود پدیده سوموجی در کار است و انسولین طولانی اثر لانتوس یا NPH شب را کم کنید
این مقاله خوب بود؟ 
3 
1
