تغذیه مادر شیرده و کاهش وزن مادر در دوران شیردهی

تغذیه مادر در دوران شیردهی

حتی مادرانی که دچار سوءتغذیه هستند، توانایی تولید شیر کافی با کیفیت مناسب را برای تغذیه شیرخوار دارند. اما به هر حال، مادرانی که شیر می‌دهند برای حفظ ذخایر شیر به کالری و مواد مغذی بیش‌تری نیاز دارند و تغذیه مادر برای سلامت خود و فرزندش مهم و حیاتی خواهد بود.

در اغلب موارد، بهترین راه دسترسی به کالری و مواد مغذی کافی رژیم غذایی متعادل است که شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، پروتئین، غلات و حبوبات و مقدار محدود چربی و بعضی از اوقات یک مکمل مولتی ویتامین می‌باشد.

تغذیه و شیردهی

کل کالری موردنیاز یک خانم به عوامل زیر بستگی دارد:

• وزن
• سن
• قد
• میزان فعالیت

نیاز روزانه کالری در خانمی که مسن‌تر و کوتاه‌تر است، وزن کم تری دارد یا فعالیت او کم‌تر است نسبت به یک خانم بلندتر، جوان‌تر، دارای وزن بیش‌تر یا فعال‌تر، کم‌تر است. نیازهای تغذیه‌ای و انرژی درخانم شیرده بیش‌تر می‌شود. از زمان تولد تا 6 ماهگی شیرخوار، روزانه 500 کیلو کالری انرژی برای تولید شیر لازم است که با توجه به کاهش وزن مادر پس از زایمان، 170 کیلو کالری از کالری موردنیاز از این راه تأمین شده و انرژی موردنیاز توصیه شده 330 کیلو کالری در روز خواهد بود.

خانمی که شیرخوارش را منحصراً با شیر خود تغذیه می‌کند، روزانه 750 تا 800 میلی‌لیتر (سی‌سی) شیر تولید می‌کند. بسیاری از خانم‌ها نگران مصرف کافی مایعات خود هستند. اگر خانمی مطابق با نیاز تشنگی خود بنوشد و مراقب علائم زودرس دریافت ناکافی مایع مانند ادرار تیره‌رنگ، کاهش دفعات ادرار و خشکی دهان باشد کافی است. مادر می‌تواند یک بطری آب یا نوشیدنی بدون کافئین را کنار خود بگذارد تا در صورت نیاز آن‌را بنوشد.

حتی مادرانی که دچار سوءتغذیه هستند، توانایی تولید شیر کافی با کیفیت مناسب را برای تغذیه شیرخوار دارند. اما به هر حال، خانم‌هایی که شیر میدهند برای حفظ ذخایر شیر به کالری و مواد مغذی بیش‌تری نیاز دارند.

کاهش وزن و شیردهی

اغلب خانم‌ها پس از بارداری، به‌تدریج وزنی را که در دوران بارداری کسب کرده بوده‌اند از دست می‌دهند. از دست دادن مقدار متوسط وزن مادر با کم‌تر خوردن و/یا ورزش معمولاً بر توانایی او جهت تولید شیر کافی تأثیری ندارد.

نیاز به ویتامین و مواد معدنی (مینرال) در دوران شیردهی

خانم‌هایی که سالم هستند و رژیم غذایی متعادل شامل گوشت و ماهی مصرف می‌کنند نیازی به دریافت مکمل ویتامین در شیردهی ندارند. اما تمام آن‌ها باید از دریافت مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D مطمئن باشند. گیاه‌خواران که گوشت، ماهی یا محصولات لبنی دریافت نمی‌کنند باید مکمل ویتامین حاوی ویتامین B12 مصرف کنند.

بارداری و شیردهی سبب کاهش گذرای توده استخوانی می‌شود. اما، پس از توقف شیرهی دوباره اصلاح می‌گردد. مصرف کلسیم اضافی در دوران بارداری یا شیردهی از این روند جلوگیری نمی‌کند. تمام خانم‌های بالغ باید روزانه حداقل1000 میلی‌گرم کلسیم و نوجوانان 1300 میلی‌گرم کلسیم دریافت کنند.

منبع اصلی کلسیم رژیم غذایی شیر و سایر محصولات لبنی مانند پنیر و ماست و هم‌چنین سبزی‌های دارای برگ سبز از قبیل اسفناج است. اگر امکان دریافت کافی لبنیات یا غذاهای کلسیم‌دار وجود ندارد، مصرف مکمل کلسیم توصیه می‌شود.

جذب کلسیم به مقدار کافی ویتامین D بستگی دارد. خانم‌ها روزانه به 600 واحد ویتامین D نیاز دارند. مصرف شیر غنی شده با این ویتامین یکی از روش‌های خوب تأمین آن است.

خانم‌هایی که پس از زایمان کم خون نیستند و منحصراً شیر خود را می‌دهند، معمولاً برای-  ماه قاعدگی ندارند. در نتیجه، اتلاف خونی نیز نخواهند داشت. معمولاً در این دوران مصرف مکمل آهن ضرورت ندارد. خانم‌هایی که پس از زایمان، کم‌خون هستند معمولاً نیاز به مکمل آهن دارند.

مصرف روزانه 300-200 میلی‌گرم اسیدهای چرب امگا-3 توصیه شده است. مصرف 2-1 وعده م اهی در هفته این نیاز را برطرف می‌کند.

مصرف داروها در دوران شیردهی

اغلب داروهایی که خانم‌های شیرده استفاده می‌کنند برای شیرخوارشان مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما،  استثناهایی نیز وجود دارد. به‌همین دلیل، در صورت نیاز به مصرف دارو با مشاور شیردهی یا پزشک خود مشورت نمائید.

بعضی از داروها بی‌ضرر هستند اما بر مقدار شیر تولید شده تأثیر می‌گذارند. برای نمونه، قرص ترکیبی ضد بارداری استروژن/ پروژسترون ممکن است تولید شیر را کم کند.

به همین دلیل، مصرف این قرص‌ها در خانم‌های شیرده توصیه نمی‌شود. قرص‌های ضد بارداری که فقط پروژسترون دارند کم‌تر بر تولید شیر تأثیر می‌گذارند. به طور کلی، روش‌های غیر هورمونی جلوگیری از بارداری در خانم‌های شیرده ارجح هستند. ضد احتقان‌های دارای پسودوافدرین نیز می‌توانند تولید شیر را کم کنند.

مصرف برخی از داروها در دوران شیردهی منع شده است. آمفتامین‌ها، کوکائین، ماری‌جوآنا، فن‌سیکلیدین و هروئین برای مادر و شیرخوارش مضر هستند. الکل نیز به شیر مادر منتقل می‌شود. حداقل تا 2 ساعت پس از مصرف آن، الکل در شیر مادر وجود دارد.

اغلب خانم‌های شیرده می‌توانند مقدار متوسط کافئین (روزانه 3-2 فنجان نوشیدنی کافئین‌دار) را مصرف کنند. اما، بعضی از شیرخواران کوچک به کافئین حساس هستند و حتی با مصرف مقادیر کم، بی‌قرار شده یا مشکل در خوابیدن پیدا می‌کنند. معمولاً حساسیت شیرخوار به کافئین با گذشت زمان کم می‌وشد زیرا شیرخوار به‌تدریج تا 5-3 ماهگی توانایی پاک‌سازی آن‌را از بدن خود کسب کرده و به‌ح د بالغین می‌رسد.

شیرخواران والدینی که سیگار می‌کشند در معرض افزایش خطر آسم، عفونت ریه (پنومونی)، عفونت‌های گوش، برونشیت و سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار (SIDS) هستند. این افزایش خطر، حتی برای شیر مادرخوارانی که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند نیز وجود دارد. قطع مصرف سیگار می‌تواند این خطرات را کم کند. اما به هر حال، در خانم‌هایی که سیگار خود را قطع نمی‌کنند، دادن شیر مادر از مصرف شیر مصنوعی بهتر است. کشیدن سیگار می‌تواند از تولید شیر بکاهد.

این مقاله خوب بود؟ 7 2