سلیاک از بیماری های دستگاه گوارش است که به روده کوچک آسیب می رساند و با جذب مواد غذایی، تداخل ایجاد می‌کند.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک زمانی روی می دهد که بدن فرد به طور غیر طبیعی، نسبت به ماده “گلوتن” موجود در گندم، واکنش نشان دهد. پس تمام مواد غذایی حاوی گندم به هر شکل میتواند بیماری را شعله ور کندوقتی فرد مبتلا به بیماری سلیاک، غذاهای حاوی “گلوتن” را می خورد، دستگاه ایمنی آن فرد نوعی پاسخ التهابی در روده باریک ایجاد می‌کند، که باعث آسیب بافتی می گردد،و منجر به اختلال در توانایی جذب مواد غذایی می شود.التهاب و سوء جذب، مشکلات گسترده ای را در اکثر دستگاه‌های بدن، ایجاد می کنند. از آنجا که علت آسیب به روده، دستگاه ایمنی خود بدن است، لذا بیماری سلیاک به منزله نوعی اختلال خود ایمنی در نظر گرفته می شود.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
همچنین این بیماری ممکن است به نام‌های
- “اسپرو”
- “انتروپاتی حساس به گلوتن”
- یا “اسپروی سلیاک”
نامیده شود.
بیماری سلیاک میتواند در هر سنی از شیرخوارگی تا بزرگ سالی علامت دار شده و تشخیص داده شود.
بیشتر بخوانید:
میزان تشخیص بیماری سلیاک به وضوح کمتر از میزان واقعی آن است چرا که علائم آن به بیماری دیگری، نسبت داده می شود و یا اطلاعات پزشک یا آزمایشگاه در مورد این بیماری کم است.از آنجا که بیماری سلیاک تحت تأثیر وراثت است، خوشاوندان نزدیک (به ویژه خانواده درجه یک مانند
- فرزندان
- برادر
- و خواهر
- و والدین
خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری دارند. احتمال ابتلای فردی که خانواده درجه یک بیمار مبتلا به سلیاک است، ۱۰ درصد است.هر چه بیشتر در مورد سلیاک اطلاعات به دست می آید، معلوم می شود بیماری انواعی دارد که شاید علائم واضحی ایجاد نکند حتی از لحاظ ظاهری، می تواند خاموش باشد؛ یعنی هیچ شکایت آشکاری از بیماری وجود نداشته باشد.
بیماری سلیاک به طور شایع تری در بین سفید پوستان اروپایی یا افراد اروپایی تبار یافت می شود. وجود این بیماری در افراد آفریقایی یا آسیایی، خیلی غیر عادی است. میزان شیوع دقیق بیماری مشخص نیست.برآورد‌ها از شیوع بیماری سلیاک یک مورد در هر ۵000 نفر است.
به نظر می‌رسد میزان بروز بیماری
- در یک کشور اروپایی
- با یک کشور دیگر اروپایی
- و نیز در اروپا و آمریکا
متفاوت باشد.این اختلافات میتواند ناشی از تفاوت در رژیم غذایی و یا بیماری تشخیص داده نشده باشد.
علت بیماری سلیاک چیست؟
الگوی ارثی بودن بیماری سلیاک پیچیده است و میتواند در بین افراد خانواده ظاهر شود و لذا اساس ژنتیکی دارد. نوع الگوی بروزی که سلیاک از آن پیروی می کند، به ارث رسیدن چند عاملی نام دارد که ناشی از عوامل زیادی از جمله ژنتیکی و حیطی است.محققین معتقدند برای ایجاد بیماری سلیاک علت های متعددی باید وجود داشته باشد. بیمار بایستی یک زمینه و استعداد ژنتیکی برای ایجاد اختلال داشته باشد. سپس یک عامل محیطی در نقش محرک یا جرقه برای دستگاه ایمنی عمل می کند و باعث فعال شدن بیماری برای بار اول می شود.
افرادی که برای ابتلا به حالت هایی که به طور چند عاملی به ارث می‌رسند، استعداد ژنتیکی ندارند، حتی در صورت تماس با همان عوامل محرک، احتمال کمتری برای بروز بیماری را دارند یا این که به تماس طولانی و بیشتری با عامل محرک قبل از ایجاد بیماری، در مقایسه با فرد دارای زمینه ژنتیکی بیماری نیاز دارد.
بیشتربخوانید:
برخی عوامل که بعنوان آغاز گر علت سلیاک عمل می‌کنند، عبارت اند از:
- جراحی به ویژه جراحی دستگاه گوارش
- تغییر رژیم غذایی به رژیم کم‌چربی که دارای مقادیر زیادتری از حبوبات است
- حاملگی
- زایمان
- تنش شدید روحی – روانی
- یا عفونت ویروسی
بطور خلاصه میتوان گفت ترکیبی از استعداد ژنتیکی و عوامل محیطی، منجر به بیماری سلیاک می شود. هر فرد مبتلا به سلیاک، به طور متفاوتی، از فرد دیگر به این بیماری دچار می شود. دستگاه ایمنی در صورت رسیدن غذای حاوی ماده “گلوتن” به روده باریک، شروع به حمله به ماده گلوتن که در غذا های حاوی آرد گندم وجود دارد، می‌کند.
التهاب حاصل موجب آسیب به ساختمان های بافتی روده (پرزها) می شود که این بافت ها محل نهایی جذب غذا هستند. در نتیجه سوتغذیه از علائم بسیار مهم سلیاک است بیمار ممکن است دچار تعدادی از علائم مربوط به التهاب و مواد شیمیایی آزاد شده در نتیجه آن شود و یا توانایی جذب مواد غذایی را که موجب سوء تغذیه می شوند، از دست بدهد.
بیماری سلیاک با چه بیماری های خطرناک دیگری همراه است؟
بیماری های زیادی با بیماری سلیاک همراهند با این حال ماهیت ارتباط، نامشخص است.چون که سلیاک نوعی بیماری خود ایمنی است میتواند با سایر بیماری های خود ایمنی در ارتباط باشدنوعی از صرع با بیماری سلیاک ارتباط دارد. تعداد قابل توجهی از این بیماران به محض درمان موفق بیماری سلیاک، دفعات تشنج در آن ها کمتر می شود یا از بین می‌رود.
مبتلایان به ریزش موی ناحیه ای یا کچلی، حالتی که در آن ریزش مو در نواحی با حدود کاملاً مشخص روی می‌دهد، نشان داده شده که خطر بیشتری نسبت به سایر افراد جمعیت برای ابتلا به بیماری سلیاک دارند. به نظر می‌رسد در بین افراد مبتلا به سندروم داون، درصد بالایی از بیماری سلیاک دیده شود، اما ارتباط بین این دو حالت مشخص نیست. چندین حالت منسوب به اختلال دستگاه ایمنی با بیماری سلیاک همراه بوده است.
شما می‌توانید سوالات خود را از بهترین پزشکان متخصص بپرسید
در افراد دچار بیماری دیابت وابسته به انسولین (نوع I)، میزان بروز بیماری سلیاک بسیار بیشتر است. بر اساس یک پژوهش، تا یک بیستم افراد دچار بیماری قند وابسته به انسولین، ممکن است بیماری سلیاک داشته باشند. سایر بیماری هایی که ممکن است بیماری سلیاک به طور شایع تری با آن ها همراهی داشته باشد،
عبارتند از:
- آرتریت مزمن جوانان
- برخی بیماری های تیروئید
- و کمبود ایمونوگلوبولین آ
در افراد دچار بیماری سلیاک، خطر ابتلا به نوعی سرطان به نام لنفوم روده ای افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد درمان موفق بیماری سلیاک احتمال ابتلا به لنفوم را کمتر کند.
این مقاله خوب بود؟ 
10 
1
